Ik heb ADHD, wat nu?

Inhoudsopgave

1. ADHD, wat betekent dat?
2. ADHD in kindertaal
3. Is ADHD een vorm van autisme?
4. Heb ik ADHD?
5. Wie kan ADHD vaststellen?
6. Hoeveel soorten ADHD zijn er?
7. Is ADHD een ziekte?
8. Is ADHD erfelijk?
9. Hoe ga ik om met ADHD?
10. ADHD en medicatie
11. ADHD bij volwassenen
12. Bekende mensen met ADHD
13. Meer weten?

ADHD, wat betekent dat?

ADHD is de Engelse afkorting voor ‘Attention Deficit Hyperactivity Disorder‘. In Nederland hebben we deze afkorting overgenomen of spreken we van een aadachttekort-hyperactiviteitstoornis. ADHD is een stoornis in de hersenen. Bepaalde hersengebieden zijn minder ontwikkeld dan bij bijvoorbeeld leeftijdgenoten en de neurotransmitters die boodschappen overbrengen in de hersenen werken verminderd.

De diagnose ADHD wordt vaak al tijdens de kinderjaren afgegeven middels een diagnostisch onderzoek wanneer ouders en/of school opvallend gedrag zien wat de jeugdige belemmert in zijn dagelijks functioneren.

De belangrijkste kenmerken van ADHD zijn:

• Hyperactiviteit
• Concentratie- en leerproblemen
• Rusteloosheid
• Impulsief gedrag

ADHD in kindertaal

Niet iedereen die wel eens impulsief of druk is, heeft ADHD. En niet iedereen met de diagnose ADHD heeft last van druk gedrag, concentratieproblemen, rusteloosheid en impulsief gedrag. Niemand is immers hetzelfde. Het kan zijn dat je vooral rusteloos bent of juist vooral impulsief maar wel goed kan leren. Bijkomende kenmerken van ADHD zijn bijvoorbeeld slaapproblemen of agressief gedrag. Iemand die ADHD heeft, kan veel last hebben van deze stoornis. Het kan je belemmeren in het dagelijks leven. Het kan bijvoorbeeld lastig zijn om je huiswerk te maken, om te gaan met sociale contacten of je huishouden te organiseren.

Wanneer je een kind uitlegt dat het ADHD heeft en wat dat betekent, is het belangrijk om te benadrukken dat de hersenen soms anders werken. Iedereen is verschillend, dus dat is helemaal niet erg. Vaak hebben de kinderen zelf al vroeg door dat ze anders zijn dan klasgenootjes of broertjes of zusjes: ze horen er niet altijd bij, kunnen moeilijk meekomen op school of hebben vaak ruzie met leeftijdsgenootjes. Bij elke diagnose is het belangrijk om het kind volledig te accepteren zoals hij of zij is, zo ook bij ADHD. Het is echter bij ADHD extra belangrijk om goed uit te leggen welk gedrag wel of niet acceptabel is en welke alternatieven er zijn in plaats van dat gedrag. Moedig een kind altijd aan om hulp te vragen, wanneer iets onduidelijk is of niet lukt.

Is ADHD een vorm van autisme?

ADHD is géén vorm van autisme. Daar kunnen we heel stellig over zijn. Echter is het wel zo dat kernmerken van ADHD en ASS erg op elkaar kunnen lijken. De belangrijkste overlap vinden we bijvoorbeeld in het aangaan en onderhouden van sociale contacten. Zowel mensen met ADHD als mensen met autisme kunnen veel hinder ondervinden met het aangaan van sociale contacten, ze snappen soms niet goed hoe de wereld werkt of dat andere mensen soms anders kunnen denken dan zij. Uit onderzoek wordt steeds meer zichtbaar dat mensen met ADHD en ASS -problematiek mogelijk wél dezelfde genetische basis hebben.

Helaas gaat een diagnose ADHD ook vaak gepaard met andere klachten en/of diagnoses zoals stemmingswisselingen, angst of een oppositioneel-opstandige gedragsstoornis. Zo kan het ook voorkomen dat iemand zowel de diagnose ADHD en autisme krijgt, een lastige combinatie.

Heb ik ADHD?

Hoewel er veel online tests te vinden zijn, kan alleen een arts of specialist echt vaststellen of je ADHD hebt. Immers, iemand die druk is, hoeft nog geen ADHD te hebben en wanneer je je moeilijk kan concentreren of impulsief bent, kan dat natuurlijk ook andere oorzaken hebben.

Het is belangrijk om vast te laten stellen of je ADHD hebt als jouw gedrag of gedachten, verhinderen dat jij in het dagelijks leven goed kan functioneren. Wanneer het niet lukt om op school goede cijfers te halen ondanks dat je enorm je best doet, wanneer je regelmatig verkeerde keuzes maakt ondanks dat je eigenlijk wel weet wat goed voor je is of als het maar niet lukt om vriendschappen of relaties te onderhouden. Misschien blijf je het lastig vinden om je eigen huishouden te organiseren of lukt het je niet om structuur aan te brengen in je week? Wanneer jij of anderen hinder ondervinden van jouw eigen gedrag, is het raadzaam om naar de huisarts te gaan om je te laten onderzoeken. Een diagnose kan immers zorgen voor duidelijkheid, begrip en er kan gekeken worden naar passende medicatie en begeleiding.

Wie kan ADHD vaststellen?

De diagnose ADHD wordt vastgesteld door een kinderarts, specialist of psycholoog. Dit doen ze doormiddel van een diagnostisch onderzoek. De huisarts kan je verwijzen naar de juiste persoon om je te laten onderzoeken. Een diagnostisch onderzoek dat wordt uitgevoerd door een professional om te onderzoeken of er sprake is van een diagnose, stoornis of ziektebeeld. Het doel van een diagnostisch onderzoek is achterhalen waar de problematiek precies vandaan komt zodat er gerichte behandeling of therapie ingezet kan worden.

Een diagnostisch onderzoek bestaat vaak uit verschillende onderdelen. De bekendste onderdelen zijn:

• Psychologisch onderzoek
• Intelligentieonderzoek
• Psychiatrisch onderzoek
• Gesprek(ken) met ouders/verzorgers
• (Eventueel) lichamelijk onderzoek

Een diagnostisch team wat bestaat uit behandelaren, psychologen en artsen bekijkt welke onderzoeken er nodig zijn om tot een juiste diagnose te komen. Een diagnostisch onderzoek vindt meestal plaats wanneer je wordt doorverwezen voor hulpverlening. Aan de start van een hulpverleningstraject krijg je vaak een intake gevolgd door een diagnostisch onderzoek.

De uitslag van een diagnostisch onderzoek helpt jou en de hulpverlening om de juiste therapie of begeleiding in te zetten. Een onderzoek is zo’n 2 tot 3 jaar geldig en relevant. Een onderzoek blijft altijd een momentopname dus kan het zijn dat de onderzoeksresultaten een paar jaar later anders uitpakken. Vooral bij kinderen is zichtbaar dat, wanneer zij in ontwikkeling zijn, de onderzoeksresultaten met de jaren kunnen wijzigen.

Hoeveel soorten ADHD zijn er?

Hoewel de meeste mensen denken dat ADHD een enkelvoudig beeld is, zijn er drie vormen van ADHD te onderscheiden:

• ADD: wanneer je ADD hebt, heb je vooral moeite met aandacht en concentratie. Je bent snel afgeleid en vergeetachtig. Soms heb je last van hyperactiviteit en impulsief gedrag.
• ADHD: wanneer je ADHD hebt, heb je vooral last van druk en impulsief gedrag. Mensen met ADHD hebben veel moeite met stil zitten, praten vaak een kunnen moeilijk inschatten wanneer ze wel of niet iets kunnen vertellen of vragen.
• Een combinatie van ADHD en ADD: een combinatie van deze twee komt het meeste voor. Wanneer je de combinatie hebt, heb je moeite met aandacht en concentratie, en ben je daarnaast druk, beweeglijk en impulsief.

Is ADHD een ziekte?

Er zijn nog altijd veel discussies over de vraag of ADHD een ziekte is. Wetenschappers en agogen zijn het hierover niet altijd met elkaar eens. ADHD is een stoornis in de hersenen, waarbij medicatie kan helpen om de symptomen te bestrijden. Maar sommige mensen zeggen dat ADHD slechts bestaat uit gedrag en dat medicatie niet nodig is. In veel artikelen noemen ze ADHD een hype: hoe vaak hoor je wel niet ‘Iedereen heeft voortaan maar ADHD’. Veel mensen vinden dat er te snel een stickertje op geplakt wordt met een diagnose.

Of het nu wel of geen stoornis is, de uitkomst blijft hetzelfde: wanneer het gedrag dat je vertoont, maakt dat je hinder ondervindt in het dagelijks leven of dat anderen expliciet last hebben van jouw gedrag, is het belangrijk dat je hulp zoekt. Heb je moeite met leren, maak je lastig vrienden of maak je vaak verkeerde keuzes met alle gevolgen van dien? Ga dan naar de huisarts zodat je de juiste ondersteuning kan vinden.

Is ADHD erfelijk?

Ja, ADHD is erfelijk. ADHD is voor zo’n 70% genetisch bepaald, dus dat is een grote invloed. Vaak zit ADHD in de familie en wordt het op de kinderen doorgegeven. Daarnaast zijn er nog andere factoren die ADHD kunnen veroorzaken zoals alcohol- en drugsgebruik tijdens de zwangerschap of vroeggeboorte.

Hoe ga ik om met ADHD?

ADHD hebben kan soms heel lastig zijn maar er zijn verschillende manieren om te leren ermee om te gaan. Naast het slikken van medicatie kan helpen om de symptomen te bestrijden, kun je met ondersteuning van je ouders, leerkrachten of begeleiding leren om anders om te gaan met je impulsen en/of gedrag.

Wanneer je ADHD hebt, is het soms erg druk in je hoofd. Het is dan lastig om overzicht en structuur te behouden. Het is dan prettig als iemand van buitenaf je ondersteunt om structuur te behouden.

• Maak een weekplanning en visualiseer hem op een zichtbare plek.
• Maak duidelijke afspraken en regels en laat deze met regelmaat terugkomen. Herhaling is belangrijk om patronen en afspraken te laten inslijten.
• Daarnaast is het erg belangrijk om positief gedrag te belonen.
• Waneer een kind ongewenst gedrag laat zien, geef hem of haar dan alternatieven.
• Zorg voor minder prikkels. Een kleine klas en/of een rustige omgeving kan zorgen dat een toets of opdracht veel beter gemaakt wordt.
• Geef korte, overzichtelijke opdrachten en geef niet te veel informatie achter elkaar.

ADHD en medicatie

ADHD is soms lastig, maar gelukkig is er medicatie die de symptomen kan bestrijden. Hoewel veel mensen begrijpelijk liever niet afhankelijk zijn van medicatie, is het in het geval van ADD vaak juist wel aan te raden. ADHD is namelijk een neurobiologische stoornis in de hersenen. Dat wil zeggen dat bepaalde stofjes vermindert werken waardoor de symptomen optreden. Medicatie kan ervoor zorgen dat dit weer in evenwicht komt, zodat je minder last heb van bijvoorbeeld concentratieproblemen en impulsief gedrag.

Veel kinderen en volwassenen met ADHD slikken medicatie in overleg met een gespecialiseerd arts of de huisarts. Er is verschillende medicatie die goed helpen bij ADHD zoals Ritalin of Strattera. De stofnaam Ritalin is methylfenidaat en werkt kortdurend. Dat betekent dat je vaker per dag de medicatie moet innemen. Tegenwoordig wordt ook Dexamfetamine vaak voorgeschreven, dit middel heeft een langere werking. Beide hebben helaas wel wat bijwerkingen. Daarom is het altijd belangrijk om goed met een arts af te stemmen middels een opbouwschema maar ook een afbouwschema wanneer je wilt stoppen.

Soms kun je ook last hebben om in te slapen. Je hebt nog energie over en je hoofd is nog druk met allerlei gedachten en het verwerken wat je die dag hebt meegemaakt. In veel gevallen kun je dan gebruik maken van melatonine. Melatonine is een natuurlijk product en is gewoon bij de drogisterij te koop. Het heeft amper bijwerkingen en helpt het natuurlijk bioritme herstellen.

Medicatie bij ADHD wordt in de meeste gevallen vergoed vanuit de basiszorgverzekering. Toch is het belangrijk om goed te controleren of de medicatie die de arts voorschrijft ook daadwerkelijk wordt vergoed door de zorgverzekering die je hebt. Wanneer dit niet het geval is, kan er in overleg met de arts een ander medicijn worden voorgeschreven.

ADHD bij volwassenen

Sinds kort wordt de diagnose ADHD ook steeds vaker bij volwassenen gesteld. Een van de voorwaarden is dat het ‘afwijkende’ gedrag ook al in je jeugdjaren zichtbaar was, alleen nu pas herkend wordt. Je kunt ADHD dus niet pas op latere leeftijd ‘krijgen’, maar het kan echter wel pas op latere leeftijd gediagnosticeerd worden.

De kenmerken van ADHD kunnen met de jaren, wanneer je volwassen wordt, milder worden. In sommige gevallen is medicatie niet meer nodig. Volwassenen met ADHD vinden vaak een manier om te functioneren in het dagelijks leven dat goed bij hen past, daarnaast kiezen ze vaak voor een beroep waarbij structuur en concentratie niet per direct een vereiste is.

Bekende met ADHD

Wanneer je ADHD hebt zijn sommige dingen erg ingewikkeld, maar het heeft ook juist zijn voordelen. Je hebt bijvoorbeeld veel energie, bent vaak creatief en ambitieus, als jij ergens voor gaat, dan ga je er ook voor! Er zijn veel bekenden mensen die (mede dankzij hun ADHD) het ver hebben geschopt zoals cabaretiers Jochem Meijer en Bert Visscher, acteur Will Smith, Elvis Presley en zelfs Walt Disney had ADHD!

Meer weten?

Heb je na het lezen van deze blog nog vragen of wil je meer weten over begeleiding bij ADHD, thuis of op locatie, vanuit Thuys? Neem dan gerust contact met ons op via onze contactpagina. We staan je graag te woord!